Twee jaar geleden annexeerde een aantal kunstenaars van collectief FUCK en productiebedrijf Vinger.nl het dak van winkelcentrum Kraaiennest in Amsterdam Zuidoost, en stampte FATFORM uit de grond. Een ongrijpbaar kunstproject, rooftop-party en vrijstaatje. Nu zijn ze honderd meter opgeschoven.
DANIËL BERTINA
Ingeklemd door de grauwe, modernistische Bijlmerflats, megalomane hoog- en nieuwbouw, de Djame Masdjied Taibah moskee, leegstaande winkelcentra en metrostation Kraaiennest huist de nieuwe incarnatie van FATFORM nu op garage Klieverink, en het aangrenzende kantoorgebouw. Ooit de uitvalsbasis van het Leger des Heils en de Arise for Christ Jesus Ministries International. Na twee jaar heeft FATFORM het gepimpte dak van het voormalige winkelcentrum aan de overkant moeten verlaten. Gelukkig staat er, hier en daar, nog wat leeg in booming Zuidoost.
Net als in voorgaande jaren gaat FATFORM tijdens de zomermaanden evenementen en lopende exposities programmeren. Een vrijstaatje tussen het Bijlmerbeton, waar woest conceptuele beeldende kunst, shows met rauwe Bijlmer hiphop, piepkraak Detroit techno en vunzige postrock, grootschalige installaties en bouwwerken, subversieve debatten, guerrilla gardening en Tae Kwon Do trainingen door elkaar vloeien.
“We vormen hier een klein, onafhankelijk eilandje in een zee van beton,” zegt curator Irene de Craen. “FATFORM is vet genoeg om alle vrije radicalen in zich op te nemen. Ik zie het zélf een beetje als een Temporary Autonomous Zone, helemaal in de geest van Hakim Bey.”
Ze gebaart naar rappers Ell-I-Dee en Mizztamizzo van Free Quincy, nét klaar met hun set, die samen met de Raven Bros. en audioterrorist HAKKI TAKKI staan te headnodden op het a-tonale kabaal van kunstenaar François Dey. Net als de rest van het publiek, deels uitgesmeerd over fatboys en aan het bier. Met bakstenen, drumsticks en blote vuisten ramt Dey op zijn immense harp van schootmateriaal. De Craen: “Je ziet hier dat er niet zoveel verschil is tussen een Sandberg student en een rapper. De energie is hetzelfde, en dat voel je.”
[vimeo width=”600″ height=”485″]http://vimeo.com/43407712[/vimeo]
Terwijl DJ Boris Becker klaarstaat voor haar volgende set, worstelen de Scandinavische rock ‘n rollers van The Traumaclub met hun drumkit. Zanger Jani Erickson: “Heb je niet een kleedje of zo, anders flikkert de drummer straks van het dak. Waar zijn de roadies als je ze nodig hebt? Goed personeel is zó moeilijk te vinden.”
In FATFORM komt tout le monde bijeen. Van lokale rappers, kunstenaars, punks, hipsters, rastafaris, skaters, producers, nietsvermoedende buurtbewoners en expat kunstenaars tot highbrow Rietveld art nerds met strenge brillen. Om samen gemoedelijk bier te drinken en feesten, kunst te maken en te bekijken, of te debatteren over de noodzaak van kunst (in de ghetto). De Craen: “FATFORM is écht een clash van verschillende werelden. Fuck it. Laat het maar botsen.”
Los van het dak, dat dienst doet als festivalterrein en guerrilla garden, heeft de organisatie ook binnen een aantal vrije ruimtes gekaapt voor de expositie The Island. Hier hangt geweldig werk van onder andere Jabu Arnell, Kaleb de Groot, Chris Meighan, Klaas Kloosterboer en Susan Kooi. Kooi maakt ook deel uit van het – nu al legendarische – electropop duo Echo + Seashell, dat tijdens het openingsfestival optrad met hun crowdpleasende smash hit Lonely Coconut. The Island is tot en met 14 juli te bezoeken.
“Het party aspect van FATFORM is gigantisch belangrijk,” zegt kunstenaar Jonas Ohlsson – alias Blodfet & DJ Lonely – die samen met Daniela Bershan, Jeffrey Croese en Sara Mattens mede-instigator van het hele gebeuren, en medecurator van expositie The Island. “Ik heb veel liefde voor de radicale autonome kunst, maar het blijft veel te vaak een eliteding. Niet iedereen trekt al die kunst, maar doordat FATFORM de gedaante heeft van een feest is het veel toegankelijker dan het zoveelste blanke grachtengordelgalerietje.”
De dag na de opening spreek ik een brakke Ohlsson, geveld door een venijnige kater. “We zijn op een gegeven moment afgezakt naar beneden waar Lazy Jay en Baba Electronica nog een paar laatste nummertjes draaiden. Want dat kán nu in het nieuwe pand, zonder politieproblemen, want we zijn helemaal legaal. Nu kunnen we écht grote dingen gaan doen.”